جامعه شناسى پست مدرن

گروه کتاب و رسانه لَش ، اسکات ( 1386 ) جامعه شناسی پست مدرنیسم ؛ ترجمه ی شاپور بهیان ، تهران ، نشر ققنوس ، 416 صفحه پُر پیداست که پست مدرنیسم دیگر مُد روز نیست ، با این حال پارادایمی فرهنگی است و مسلما واجد ارزش بحث و جدل جدی . علوم اجتماعی مارکسیستی و وبری از دیرباز خود را ، از جمله ، وقفِ کشف پیوندهای موجود میان قلمروهای فرهنگی و اجتماعی کرده اند . به همین سان این کتاب مشتمل بر مجموعه ای منسجم و یکپارچه از تحلیل های جدی جامعه شناختی درباره ی پست مدرنیسم است و پست مدرنیسم را از لحاظ نظریه ی اجتماعی ، تحقیق جامعه شناختی فرهنگ و پایه های اجتماعی – طبقاتی آن بررسی می کند . "جامعه شناسی پست مدرنیسم" به هیچ وجه مرور آثار مربوط به این موضوع نیست . در عوض ، این کتاب از سه برنهاد به هم پیوسته و منسجم تشکیل شده است : 1. برنهاد تغییر فرهنگی . یعنی اینکه مدرن شدن فرآیندی مبتنی بر تفکیک (differentiation) فرهنگی است ، حال آنکه پست مدرن شدن فرآیندی است مبتنی بر تفکیک زدایی ( de – differentiation ) فرهنگی . 2. برنهاد نوع فرهنگی . به این معنی که مدرنیسم نوعی صورت بندی فرهنگی گفتاری ( discursive ) است ، حال آنکه پست مدرنیسم نوعی صورت بندی فرهنگی شکلی ( figural ) است . 3. برنهاد قشربندی اجتماعی . به این معنی که مولدان و مخاطبان فرهنگ مدرنیستی و پست مدرنیستی را باید در میان طبقات و خرده طبقات ( class fractions ) اجتماعی در حال سقوط و ظهور یافت . نگارنده در قسمت مقدمه ی کتاب خود توضیح مختصری در مورد محتوای فصل های کتاب ارائه می دهد : در فصل 1 درباره ی سه برنهاد مذکور به تفصیل سخن می گویم . در این فصل منظورم را به طور کامل از تفاوتی روشن می کنم که بین دلالت شکلیِ پست مدرنیستی و دلالت گفتاری ِ مدرنیستی گذاشته ام ؛ فرایندهای فرهنگی ِ تفکیک و استقلال یابی مدرنیستی و تفکیک زدایی پست مدرنیستی را به اختصار توضیح خواهم داد ؛ بررسی خواهم کرد که چگونه مدرنیسم و پست مدرنیسم به ساخت یابی و ساخت زدایی هویت های جمعی طبقات اجتماعی مختلف مربوطند ؛ نگاهی خواهم افکند به این که چگونه فرایندهای مدرن شدن و پست مدرن شدن در متن فضای شهری ایفای نقش می کنند ؛ و سرانجام اقتصاد سیاسی پست مدرنیسم را با توجه به تولید و مصرف و کالایی شدن بررسی خواهم کرد . موضوع فصل های 2 تا 5 بررسی پست مدرنیسم از طریق تحلیل نظریه ی اجتماعی است . فصل های 2 و 3 و 4 عمدتا کاوش هایی مقدماتی در ماهیت فرهنگ شکلی – و پست مدرنیستی – در مقابل اشکال مدرنیستی و گفتاری است . بدین قرار فصل 2 انتزاع مدرنیستی را در مقابل دلالت ( signification ) پست مدرن قرار خواهد داد ، دلالتی که با استناد به آثار نیچه ، فوکو و دولوز ، مشخصا در بدن ( body ) تجسم یافته است . در فصل های 3 و 4 تقابل میان توجه باز هم انتزاعی مدرنیستی به زبان و ساخت را با معضلات فراساختارگرایانه و پست مدرنیستی مِیل ( desire ) مقایسه خواهیم کرد . نظریه پردازان مهمی که آثارشان در اینجا ملاحظه خواهد شد عبارتند از فوکو ، لیوتار و هابرماس . اگر مدرن شدن فرایندی تاریخی و طولانی مبتنی بر تفکیک فرهنگی باشد که در فاصله ی بین رنسانس و روشنگری رخ می دهد ، پس تفکیک و استقلال یابی تمام عیار ، تنها با ظهور خود مدرنیسم زیبایی شناختی قرن نوزدهم حادث می شود . فصل 5 از طریق بررسی آثار ماکس وبر ، مدلِّل می دارد که خودِ پیدایش جامعه شناسی جزء لاینفک این استقلال یابی تمام عیار است . در فصل های 6 و 7 این مدل تفکیک و تفکیک زدایی را در جامعه شناسی فرهنگ پی می گیریم . در فصل 6 نگاهی می اندازیم به تفکیک زدایی پست مدرن همراه با انحلال امر فرهنگی در امر اجتماعی و به مُحاق رفتن هاله ( aura ) ی مدرنیستی . در فصل 7 از پست مدرنیسم به عنوان رژیم دلالت ِ شکلی ، و نه رژیم دلالت گفتاری ( مدرنیستی ) ، سخن خواهم گفت که در آن دال هم در مدلول و هم در مصداق مضمحل می شود . فصل 7 متضمن کامل ترین بحث من درباره ی امر گفتاری و شکلی تا این هنگام است . این فصل و فصل 1 شاید سنگ بنای بقیه ی کتاب باشد . در فصل های 6 و 7 با ارائه ی شواهدی از سینما ، تئاتر ، نقاشی و معماری مفهوم تفکیک زدایی را بررسی کرده ام . در فصل های 8 و 9 ، که هر کدام بسیار پر طول و تفصیلند ، فرهنگ مدرنیستی و پست مدرنیستی را به عنوان رژیم های دلالت به تغییراتی مربوط کرده ام که در اقتصاد و جامعه رخ داده اند ، و این پیوند در وهله ی اول و بیش از هر چیز به واسطه ی طبقه ی اجتماعی صورت گرفته است . از این رو ، فصل 8 به مقایسه و تحلیل ِ انواع مدرنیسم فرهنگی پاریس و وین و برلین در آغاز قرن بیستم می پردازد . در این جا فرض بر این است که مدرنیسم هویت بورژوازی را از هم می گسلد و انواع مدرنیسم را می توان بالنسبه به عنوان صورت بندی های ( constellations ) متفاوت ِ هویت بورژوازی درک کرد . این فصل نشان می دهد که راهنمای درک هویت بورژوازی تحلیل اتحاد ( bloc ) هژمونیک قدرت در این سه شهر است . در فصل 9 از منشور آثار پیر بوردیو به مدرنیسم و پست مدرنیسم می نگریم . چنان که خواهیم دید ، از نظر بوردیو ، مدرن شدن فرایند تفکیک و استقلال یابی ساخت های اجتماعی است . هر کدام از این ساخت ها ( مثلا ساخت های سیاسی ، حقوقی ، زیبایی شناختی و فکری ) محل منازعه ی جمع های ستیزه گر است . بعضی از این گروه های اجتماعی ِ در حال نبرد ، به منظور استقلال یابی مدرنیستی ِ یک ساخت مفروض با هم متحد شده اند ، حال آن که طبقات و خرده طبقات دیگر دارای منافعی ایده آل و مادی در تفکیک زدایی ساختی هستند براي آشناى بهتر با واژه پست مدرن به ادامه مطلب مراجعه كنيد